Glütensiz Beslenme
Ekmek, makarna, bisküvi, pasta, börek ve diğer unlu mamuller… “Türk usulü” beslenme alışkanlığında en sık tüketilen besin maddeleri. Bu yiyecekleri hayatımızdan çıkarmak zor ve sınırlayıcı gibi görünebilir. Neyse ki, doğal olarak glütensiz olan birçok sağlıklı ve lezzetli yiyecek var.
Glütensiz beslenmenin en uygun ve sağlıklı yolu, aşağıdakileri içeren doğal olarak glütensiz yiyecek gruplarını tercih etmektir:
- Meyveler
- Sebzeler
- Et ve kümes hayvanları
- Balık ve deniz ürünleri
- Mandıra
- Fasulye, baklagiller ve fındık
Makarnalar, ekmekler, krakerler ve diğer unlu mamuller gibi geleneksel buğday ürünlerinin yasaklı yiyecekler arasında yer aldığı yiyecek gruplarında bu yiyeceklerin alternatifi olarak tüketilebilecek birçok glütensiz seçenek mevcuttur.
Glütensiz Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kimler Glütensiz Beslenme Diyeti Yapmalı?
- Glütensiz beslenme diyeti zayıflama amacından ziyade tedavi amaçlı uygulanmalıdır.
- Çölyak hatalığı veya glüten hassasiyeti tanısı konmuş kişiler glütensiz diyet yapmalıdırlar.
- Çölyak hastası olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza başvurmadan glütensiz diyete başlamamalısınız. Yaptığınız diyet test sonuçlarınızı olumsuz etkileyebilir.
- Aşağıdaki hastalıkların belirtileri de Çölyak belirtileri ile benzerlik taşıdığından, bu kişilerin glütensiz diyet yerine ilgili hastalığa özel diyet uygulamalıdırlar.
Mutfakta Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çok az miktarda glüten, diyet uygulayan kişi için potansiyel tehlike unsurudur.
- Yiyecekler hazırlanırken mutfak tartısı kullanılmalıdır.
- Yemek pişirmek için kullanılacak tüm mutfak aleti ve yüzeyleri iyice temizlenmelidir.
- Tahta mutfak aletleri (kesme tahtası, kaşık, kepçe vb.) sadece glüten içermeyen yiyeceklerin hazırlanması için kullanılmalıdır.
- Glüten içermeyen gıda malzemeleri çok iyi paketlenerek glüten içeren gıda malzemelerinden ayrı raf veya dolaplarda muhafaza edilmelidir.
- Glütenli ürünleri hazırlama, pişirme veya temizleme vb. işlemlerinde kullanılan mutfak araç ve gereçleri çapraz bulaşmayı engellemek adına temizlenmeden kullanılmamalıdır.
- Glütenli yiyecekleri pişirmek için kullanılan kızartma yağı, makarna suyu vb. tekrar kullanılmamalıdır.
Dışarıda Yemek Yerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Restoran ve kafelerde, yemeklerin içerikleri tüketilmeden önce mutlaka sorgulanmalıdır.
- Yemeklerin hazırlanmasında kullanılan ürünler iyice sorgulanmalıdır.
- Açıkta satılan ürünlerin tüketilmemesine özen gösterilmelidir.
- Dışarıda yemek yenirken besinlerin içeriği mutlaka sorgulanmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar
- Tedavinin başarılı olması için glütenin diyetten tamamen çıkarılması gerekmektedir.
- Hastaları glütensiz diyet konusunda eğitmek, diyete uygun beslenmek için motive etmek büyük önem taşımaktadır.
- Hastalarla birlikte aile bireylerine de beslenme eğitimi verilmesi diyete uyumu etkili kılmaktadır.
- "Buğdaysız" ifadesinin mutlaka "glütensiz" anlamına gelmediğini de unutmamak gerekir.
- Piyasada satılan pek çok ürün "glütensiz" olarak etiketlenir, ancak istenmese de gizli veya beklenmedik şekillerde glüten içerebilen ürünler olabilir. Bu nedenle satın alınan ürününün etiketi her zaman okunmalıdır.
- Etikette yazan nişasta, malt, buğday unu, un, yulaf ezmesi, kepek vb. üründe glüten olduğunu gösterir.
- Bazı durumlarda demir, folik asit, B12 vitamini, A, D, E, K gibi yağda eriyen vitaminlerin ve kalsiyumun kısa ya da uzun süreli dışarıdan alınması gerekebiliyor.
